حوزه مطالعـاتی روابط بین‌الملل مانند سایر علـوم در مجموعهای از مفاهیم مبتنی میباشد که نه تنها با تعیین پدیدهای مورد توجه این حوزه، کم و بیش حدود و ثغور رشته را مشخص میکنند و به دامنه تحقیقات و پژوهشهای مرتبط شکل میدهند، بلکه پایه مفروضـات، گـزارهها و نظـریههای آن را نیـز تشکیـل میدهند. مفاهیمی چون نظام بین‌الملل، سیاست بین‌الملل، قدرت، امنیت، حاکمیت، دیپلماسی، حقوق بین‌الملل و… از سنتیترین مفاهیم حوزه مطالعات بین‌الملل هستند.
در دهههای اخیر با طرح اقتصاد سیاسی بین‌الملل و اهمیت یافتن فرهنگ در روابط بین‌الملل، مفاهیم جدیدی چون کنش‌گران غیردولتی، نظام جهانی، جهانی‌شدن، فرهنگ جهانی، هویت، گفتمان، حقوق بشر، و… وارد این حوزه مطالعاتی و شاخههای فرعی آن همانند مطالعات امنیتی شدهاند. در مجموع ما در روابط بین‌الملل با تکثر مفهومی چشمگیری روبرو هستیم که با تحول، تنوع و تکثر معنایی نیز همراه شده است.
آنها به شکل یکپارچه، منسجم و تک معنایی به کار گرفته نمیشوند. مبانی فرانظری و نظری متفاوت در کنار تحولاتی که در «واقعیت» رخ میدهد، دلالتهای اضافی یا جدیدی را به همراه دارند. در نتیجه «تحول مفاهیم» به ویژگی روابط بین‌الملل تبدیل شده است که پیوندی نزدیک با پویایی و تحولات آن دارد. کتاب حاضر برخی از مفاهیم اساسی این حوزه مطالعاتی را مورد بررسی و تجزیه و تحلیل قرار داده است.
نظر دهید