کتاب چک لیست چطور کارها را درست انجام دهیم

آتول گوانده نویسنده کتاب مرگ با تشریفات پزشکی (Being Mortal)، در آخرین کتاب پرفروش خود نشان می‌دهد که، ایده ساده چک لیست چه چیزی را در مورد پیچیدگی زندگی ما آشکار می‌کند و اینکه چطور می‌توانیم از آن استفاده کنیم.

دنیای مدرن، دانش حیرت انگیزی را به ما ارائه کرده است. با اینحال، اشتباهات اجتناب‌پذیر همواره در مراقبت‌های بهداشتی، موضوعات حکومتی و قانونی و صنعت مالی- تقریباً در هر حوزه‌ای از فعالیت‌های سازمان یافته، ما را دچار مشکل کرده‌اند. امروزه ما مدت زمان طولانی‌‌تری را آموزش می‌بینیم، تخصص بیشتری بدست می‌آوریم، از تکنولوژی همواره در حال پیشرفت استفاده می‌کنیم، اما هنوز شکست می‌خوریم. ادعای قابل قبول آتول گوانده این است که ما می‌توانیم با استفاده از ساده‌ترین روش، عملکرد بهتری داشته باشیم: استفاده از چک لیست.

گوروویتز و مکینتایر اشاره می‌کنند که فقط دو دلیل وجود دارد که شکست می‌خوریم:

1. اشتباهات ناشی از جهل و ندانستن- ما خطا می‌کنیم زیرا علم تنها درکی نسبی از جهان و چگونگی عملکردش به ما داده است. بشر هنوز درگیر طوفان‌هایی است که نمی‌توان پیش‌بینی کرد و حملات قلبی‌ای که هنوز نمی‌تواند متوقف شود.

2. اشتباهات ناشی از بی‌کفایتی- در این موارد، علم و اطلاعات وجود دارد، اما نمی‌توانیم آن را بدرستی بکار گیریم. نمونه‌اش همان آسمان‌خراشی است که ایراد دارد و فرو می‌ریزد، یا همان طوفانی که هواشناس متوجه نشانه‌هایش نمی‌شود.

بنابراین متخصصان در یک محیط پیچیده با دو مشکل اصلی روبرو هستند: جایزالخطابودن حافظه و دقت بشر

مخصوصاً در بحث امور روزمره که به سادگی تحت تأثیر خیل اتفاقات پرفشار روانی نادیده گرفته می‌شوند. (وقتی بیماری دارید که استفراغ می‌کند و یکی از اعضای نگران خانواده‌اش از شما می‌پرسد که چه اتفاقی افتاده، می‌توانید براحتی فراموش کنید که نبض بیمار را کنترل کنید). در آنچه مهندسان آن را فرآیند صفر و یک می‌نامند، حافظه پر اشتباه و حواس پرتی، خطری خاص است. چه برای خرید مواد لازم کیک در حال رفتن به سوپرمارکت باشید، چه در حال آماده کردن هواپیما برای بلند شدن یا در حال ارزیابی بیماری در بیمارستان، اگر فقط یک مرحله مهم و اساسی را فراموش کنید، انگار که هیچ تلاشی نکرده‌اید.

چک‌لیست‌ها در مقابل چنین خطاهایی از ما محافظت می‌کنند. آنها کم اهمیت‌ترین مراحل را به ما یادآوری و آنها را آشکار می‌کنند. نه تنها به ما امکان بازنگری می‌دهند بلکه نظمی خاص برای عملکرد بهتر را به ما القاء می‌کنند.

چک‌لیست‌ها مصداق سهل ممتنع‌اند

چک‌لیست‌ها لیستی تکرارپذیر برای انجام کارهایی هستند که احتمال خطای انسانی در انجام آن‌ها بالاست. یک چک لیست باید به گونه‌ای تنظیم شود که شامل کلیدی‌ترین مراحل انجام آن کار باشد، اما چک‌لیست‌ها بزرگترین سهل ممتنع‌هایی هستند که در ابتدا بسیار آسان و قابل اجرا به نظر می‌رسند. آنچه در فصل‌های میانی کتاب به آن‌ها پرداخته می‌شود، پاسخ سؤالات زیر است:

• چگونه بفهمیم چک لیست‌ها در کدام موقعیت‌ها می‌توانند به ما کمک کنند و در کدام‌شان نمی‌توانند؟
• آیا چک لسیت می‌تواند مثل صابون برای مراقبت‌های جراحی باشد؛ ساده، ارزان، مؤثر و قابل انتقال؟
• ویژگی‌های یک چک لیست خوب / بد چیست؟

ساختار کتاب چک لیست:

ساختار کتاب چک لیست ساده و روشن است. کتاب شامل 9 فصل است و در طول این نه فصل، مراحل فرآیند به ترتیب توضیح داده شده است:

• فصل 1 مشکل پیچیدگی شدید
• فصل 2 چک لیست
• فصل 3 پایان استاد بنا
• فصل 4 ایده
• فصل 5 اولین امتحان
• فصل 6 کارخانه چک لیست
• فصل 7 آزمایش
• فصل 8 قهرمان عصر چک لیست ها
• فصل 9 نجات

تمجیدهایی از کتاب چک لیست:

“کتاب چک لیست را بی‌وقفه خواندم. نه تنها پر از داستان‌های جالب است بلکه صاقانه بگویم که نوع تفکر مرا به دنیا تغییر داد. این کتاب بهترین کتابی است که طی سال‌ها خوانده‌ام.” –  استیون لویت، نویسنده کتاب فریکونومیکس

“امروزه تنها پزشکان نویسنده معدودی می‌توانند ترس و وحشت مرگبار اشتباه ناگهانی در یک عمل جراحی را منتقل کنند…  وقتی خود دکتر گوانده دچار این اشتباه وحشتناک می‌شود، این ترس بازتاب خاصی دارد و کمتر کسی می‌تواند، میزان تلاش‌های صورت گرفته برای کاهش صدمات را به این وضوح بیان کند.” – نیویورک تایمز

” این شواهد حتی از نظر خوانندگان بدبین هم گیج کننده است… این کتاب که متفکرانه و دقیق نوشته شده، فراخوانی است برای پزشکان متخصص تا با اتخاذ رویکردی اساسی و معقول، روش‌های مراقبت از بیماران را بهبود بخشند.”  – واشینگتن پست

” مدافع متقاعد کننده آرمانش.” – اکونومیست

” این کتاب که زیبا و جذاب نوشته شده، قادر است با ارائه دلایل مستدل، پزشکان را متقاعد کند تا از چک لیست استفاده کنند، پروژه‌ای که گوانده، طی سال‌های گذشته، زمان قابل توجهی را به آن اختصاص داده است.. این کتاب از جهات بسیاری، شخصی‌ترین تألیف اوست، یک فراخوان مستقیم عمل به تغییر روش ارائه مراقبت‌های بهداشتی که به شکلی ساده و مستقیم- اما تأیید شده- ارائه می‌شوند. این فراخوانی است که شایسته شنیده شدن و ارزش نهادن است.” – مجله انجمن پزشکی امریکا

“گوانده به شکل ماهرانه‌ای، نمونه‌های موفقیت چک لیست در زمینه‌های متعددی از جمله هوانوردی و ساخت آسمان‌خراش را در کتابش آمیخته است… مطالعه‌ای جذاب.” – بخش بررسی کتاب نیویورک تایمز

” این، کتاب درخشانی است که در مورد یک موضوع ساده است و تا زمانی که نمونه‌هایی را درمورد کاربرد آن نشنیده باشید موضوع گنگی به نظر می‌رسد. آتول گوانده استدلالی را چنان محکم ارائه می‌کند که من هر کسی را که با خواندن این کتاب متقاعد نشده به چالش می‌کشم.” – سیاتل تایمز

” بسیار جذاب… نمونه متقاعد‌کننده‌ای را ارائه می‌کند که استفاده بیشتر از چک‌لیست، قطعا مفید خواهد بود.” – شبکه خبری بلومبرگ

“استدلا‌ل‌های گوانده فصیحانه و متقاعد‌کننده است.” – تاریخچه سانفرانسیسکو

“فحوای کتاب بسیار فراتر از علم پزشکی پیش می‌رود… این کتاب را بخوانید، شاید ناگهان ببینید که خود در حال طراحی چک لیست برای پیش پا افتاده‌ترین کارهایتان هستید… و بهتر است که این کار را انجام دهید.” – بیزینس ویک

“بیان موثر و واضح از ایده‌ای مهیج: روال روزمره قانونی بر مهارت فردی غلبه می‌کند.” – پابلیشر ویکلی

“تعادل بین امکان‌پذیری و دقت را حفظ می‌کند. او قادر است بدون وحشتناک بودن، آشکار باشد.” – گاردین (بریتانیا)

“خیره کننده و تأمل برانگیز.” – تایمز (بریتانیا)

“حیرت انگیز… گوانده با انرژی و شفافیت می‌نویسد.” – هفته نامه نیو هاون ادووکیت