کتاب تغییرات اجتماعی و فرهنگی

قرن بیستم که جامعه‌شناسان آن را عصر سرعت تغییر نام نهاده‌اند، به دلیل وقوع تحولات جهان سوم، گسترش وسایل ارتباط جمعی و پیشرفت‌های تکنولوژیک، از نظر تحلیلگران مسائل اجتماعی، عصر توجه به عوامل و شرایط دگرگونی‌های اجتماعی نیز محسوب می‌شود.

تغییر اجتماعی در زندگی انسان‌ها، موضوع جدیدی نیست. چیزی که جدید است عمومیت یافتن تغییر است و اینکه یک نسل دانش جدید ما در مورد دنیای طبیعی، همه دانش طبیعی گذشته را در بر می‌گیرد، واژگون می‌سازد و تکامل می‌بخشد. از آنجایی که تغییر اجتماعی یک مفهوم اغفال‌کننده است، از سویی غیر قابل اجتناب بوده و از سوی دیگر به علم و اراده افراد بستگی دارد؛ از یک سو آن را با اشتیاق می‌پذیریم و از سوی دیگر به شدت با آن مقابله می‌کنیم؛ از سویی پیرو نیاز برای تغییر حرکات اجتماعی، فعالیت‌های سیاسی و خط مشی‌های بازرگانی ترتیب می‌دهیم و از سوی دیگر به سختی در می‌یابیم که آنها چطور عمل می‌کنند. این تناقضات آشکار، ممکن است قسمتی از افزایش توجه به تغییر را توجیه کند.

در کشور ما نیز طی دهه‌های اخیر گرایش به مطالعه در زمینه تغییرات اجتماعی افزایش یافته است. استدلال بر این است که در اثر تغییر اجتماعی ارزش‌ها، هنجارها، افکار، سازمان‌ها، نهادها و ساختارهای تازه‌ای شکل می‌گیرند که به ساختار اجتماعی قوام بخشیده و موجد نظم اجتماعی پویا می‌شوند. از این رو تغییرات را برای پویایی و ثبات جامعه ضروری می‌دانند. در نتیجه چنین رویکردی است که تغییر اجتماعی تبدیل به یکی از کلیدی‌ترین و اساسی‌ترین مسائل جامعه‌شناسی می‌شود، تا جایی که جامعه‌شناسی را علم مطالعه تغییر و نظم اجتماعی می‌دانند. برآیند این توجه را می‌توان هم در نوشته‌های نظری و تجربی گسترده‌ای که در این زمینه تولید شده و هم در شکل‌گیری شاخه تخصصی تغیرات اجتماعی، که در نظام درسی و پژوهشی جامعه‌شناسی در مراکز آموزش عالی جهان جایگاه ویژه‌ای را به خود اختصاص داده است، دید.

کتاب حاضر برای درس تغییرات اجتماعی در مقطع کارشناسی تنظیم و تدوین شده است. برای هر فصل نیز اهداف آموزشی در نظر گرفته شده است. امید است این کتاب، اثری سودمند برای علاقه‌مندان به مسائل و مباحث تغییر اجتماعی باشد.