کتاب تکنیک های کاربردی مدیریت و تحلیل تاخیرات در پروژه

مباحث زیر را در کتاب تکنیک‌های کاربردی مدیریت و تحلیل تاخیرات در پروژه بررسی می‌شوند:

• مفاهیم کاربردی مدیریت پروژه‌ در تأخیرات
• آسیب‌شناسی و شناسایی تاخیرات و اختلال در پروژه‌ها
• ضوابط، تحقیقات و اسناد راهنمای تأخیرات و اختلال پروژه‌ها
• رابطه بهره‌وری و کارایی با اختلال در پروژه و مرز بین اختلال و تاخیر
• از شناسایی تغییرات پروژه و دعاوی پیمانکاران تا برنامه‌رزی، طرح و مدیریت ادعا
• مفاد شرایط عمومی پیمان و معایب روش‌های متعارف در خصوص تحلیل تأخیرات
• انواع تأخیرات و روش‌های نوین و محکمه پسند تحلیل تأخیرات
• نگرش‌های رویکردی و تأثیرگذاری تأخیرات

این کتاب به تشریح موارد زیر با مثال‌های کاربردی متنوع پرداخته است:

• مدیریت و کنترل پروژه
• اختلال در پروژه و آسیب‌شناسی و شناسایی تأخیرات
• طرح و مدیریت دعاوی در پروژه‌ها
• روش‌های مرسوم تحلیل و بررسی تأخیرات
• روش‌های محکمه‌پسند تحلیل تأخیرات

امروزه علی‌رغم پیشرفت دانش مدیریت پروژه و فناوری‌های نرم‌افزاری، بسیرای از پروژه‌های اجرایی در مدت زمان قراردادی تکمیل نشده و تمام آنها با تأخیر هرماه است که در اغلب موارد خسارات متعدد و چه بسا غیرقابل جبرانی به طرفین قرارداد تحمیل می‌کند. با مطالعات و بررسی‌های صورت گرفته مشکل اصلی تأخیرات ارتباط چندانی به ماهیت پروژه‌ها نداشته و باید از سطوح بالاتر مدیریتی برنامه‌ریزی گردد. تحلیل‌گران حوزه تأخیرات و اختلال در پروژه‌های کشور، اغلب رسیدگی به تأخیرات پروژه‌ها را در زمان اتمام مدت قرارداد و یا پس از مراحل تحویل و بهره‌برداری انجام می‌دهند که علاوه بر مستور ماندن دلایل اصلی ایجاد تأخیر یا زمان‌های واقعی رویداد آن، انحرافاتی در محاسبه هزینه‌های خسارت و طرف ایجاد کننده آن را موجب می‌گردد. دلیل موضوع اخیر عدم آشنایی کامل تحلیل‌گران با مفاهیم تأخیر و اختلال، اصول و قواعد مدیریت و کنترل پروژه، نحوه برخورد و مدیریت با دعاوی پیمانکاران، شناسایی به موقع تأخیرات و اختلال در پروژه و مدیریت زمان و هزینه جهت احتراز از تطویل مدت قراردادی، و در نهایت روش‌های نوین و محکمه پسند تحلیل تأخیرات می‌باشد.

تکنیک‌های کاربردی مدیریت و تحلیل تاخیرات در پروژه

کتاب مدیریت و تحلیل تاخیرات در پروژه : مدیریت دانش و انتقال تجربیات از نسلی به نسل دیگر به عنوان یکی از دغدغه‎های اصلی در فضای کمیت محور دانش امروزی و عامل روان کننده چرخ صنعت کشور، موضوعی است که در سالهای اخیر باید مورد توجه قرار گیرد. در این میان، نقش اساتید و همکاران مجرب در بخشهای مختلف مهندسی در سازمان‌های دولتی یا شرکتهای خصوصی، یکی از مؤلفه‌ای اصلی پویایی چرخ صنعت و مقتضیات نظام پذیر چرخش آن می‌باشد.

ارزشمندترین سرمایه ملی هر شخص “زمان” می‌باشد که نه جایگزینی برای آن وجود دارد و نه می‌توان از بین رفتن آن را به تأخیر انداخت. امروزه علی رغم پیشرفت دانش مدیریت پروژه و فناوری‌های نرم افزاری، بسیاری از پروژه‌های اجرایی در سطوح مختلف کشور در مدت زمان قراردادی تکمیل نشده و اتمام آنها با تأخیر همراه است.

در این میان به جهت از بین رفتن زمان در پروژه‌های بزرگ و حائز اهمیت (ملی و استانی) و لذا تأخیر در بهره برداری آنها، خسارات متعددی به طرفین قرارداد تحمیل شده و شاید قابل جبران نباشد. از آنجا که عوامل ایجاد تأخیر در پروژه‌ها متفاوت بوده و عمدتا مشکل اصلی تأخیرات به ماهیت پروژه‌ها مربوط نمی‌‌باشد، لذا باید این موضوع از سطوح بالاتر و با ایجاد یک الگوی مناسب برای کنترل مجموعه‌‌ای از پروژه‌ها برنامه‌ریزی گردد تا احتمال وقوع تأخیرات به حداقل برسد.

مطالعاتی که بسیاری از کشورها در زمینه عوامل مؤثر بر تأخیر انجام داد‌‌ه‌اند، گروه‌های مختلفی چون کارفرما، مشاور، پیمانکار، ماشین آلات و تدارکات، عوامل اقتصادی، عوامل سیاسی، عوامل محیطی، شرایط فرهنگی و اجتماعی، قوانین و مقررات، بروکراسی‌های اداری و … را عامل اصلی تأخیر دانسته‌اند که همه آنها ناشی از ناتوانی در پیش‌بینی تمامی شرایط اجرای پروژه و در نظر گرفتن این شرایط در برنامه زمان‌بندی می‌باشد.

فهرست کتاب مدیریت و تحلیل تاخیرات در پروژه :

مقدمه

فصل اول / کلیات

کلیات

1- مقدمه

2- مفهوم تأخیر و اختلال در پروژه و اهمیت آن

3- عوامل ایجاد تأخیرات

4- برنامه زمان‌بندی

4-1 هدف از برنامه زمان‌بندی

4-2 انواع برنامه زمان‌بندی متناسب با سطوح جزئیات پروژه

4-3 انواع برنامه زمان‌بندی متناسب با پیچیدگی و حجم پروژه

4-4 بررسی برنامه زمان‌بندی (مبنا) توسط کارفرما

5- تقسیم‌بندی کلی تأخیرات

5-1 تأخیرات مجاز (بخشودنی) و غیر مجاز (نابخشودنی)

5-2 اسناد راهنمای تأخیرات

فصل دوم / مدیریت پروژه و کنترل پروژه

1- تعاریف مقدماتی

2- تاریخچه مدیریت پروژه – مفهوم پروژه

3- فرایندهای مدیریت پروژه

4- برنامه‌ریزی و زمان‌بندی پروژه

4-1 گام‌های برنامه‌ریزی پروژه

4-2 ساختار شبکه

5- روش‌های ترسیم شبکه

5- 1 روش مسیر بحرانی (CPM)

5-1-1 قیود زمانی

5-1-2 انواع شناوری

5-1-3 مسیر بحرانی

5-1-4 اهمیت فعالیت‌های بحرانی

5- 2 روش شبکه تقدمی (پیش نیازی) (PDM)

6- برنامه زمان‌بندی پروژه (برآورد مدت زمان فعالیت‌‌‌‌ها)

6-1 روش برآورد سه زمانی

6-2 روش حجم کاری فعالیت

7- مدیریت و کنترل پروژه

8- مدیریت ارزش کسب شده (EVM)

9- مبانی تخصیص و تسطیح منابع

فصل سوم / آسیب شناسی تأخیرات و اختلال در پروژه

1- مقدمه

2- انواع تأخیرات ساخت

2-1 تأخیرات مجاز و غیر مجاز

2-2 تقسیم‌بندی بر اساس معیار قابلیت جبران پذیری

2-3 انواع تأخیرات بر اساس معیار منشاء ایجاد

2-4 انواع تأخیرات بر اساس معیار حالت زمانی رخداد

2-4-1 رویکردهای تحلیل تأخیرهای همزمان

2-4-2 بررسی تأخیرات همزمان مسیرهای بحرانی

2-4-3 مالکیت شناوری

2-5 انواع تأخیرات بر اساس معیار تحلیل (بحرانی بودن)

3- شناسایی تأخیرات

3-1 رویکردهای شناسایی تأخیرات

3-2 مراحل شناسایی تأخیرات

3-3 شناسایی و تحلیل اختلال

3-3-1 کارایی، اثربخشی و بهره‌وری

3-3-2 اختلال ناشی از تغییرات در پروژه

3-3-3 علت و محاسبه اختلال

3-3-4 تحلیل اختلال

3-3-4-1 روش‌های مبتنی بر بهره‌وری

3-3-4-2 روش‌های مبتنی بر هزینه

فصل چهارم / مدیریت ادعا در پروژه‌های ساخت

1- مقدمه

2- مدیریت ادعا در صنعت ساخت

2-1 پیچیدگی محیط اجرا

2-2 پیشگیری از ادعا به عنوان یک اولویت

2-3 برنامه‌ریزی مدیریت ادعا

2-3-1 برنامه‌ریزی فعالیت‌ها جهت پیشگیری از ادعا

2-3-2 مشارکت در پروژه

2-3-3 روش‌های پیش‌گیری دادخواهی

2-3-4 شناسایی تغییرات و مستندسازی آن

2-4 کنترل و پایش مدیریت ادعا

2-4-1 شناسایی ادعا و توجیه اولیه

2-4-2 تعریف عناصر ادعا، ارزیابی و کمّیت سنجی آن

2-4-3 حل و فصل ادعا

2-4-3-1 روش‌های جایگزین حل اختلاف (ADR)

2-4-3-2 انواع شیوه‌های ADR

2-4-4 تفسیر قوانین قرارداد

2-4-5 اعتراضات مربوط به مناقصات

2-4-6 اخلاق حرفه‌‌ای در ساخت و ساز

2-5 شرایط لازم برای اقامه دعوا

2-6 جمع‌بندی و پیشنهاد

فصل پنجم / روش‌های مرسوم تحلیل تأخیرات با محـوریت تـأخیـر در پـرداخـت‌هـا

1- مقدمه

2- مفاد شرایط عمومی پیمان در خصوص تأخیر در پرداخت‌ها

2-1 تعاریف مقدماتی

2-2 تغییر مدت پیمان (ماده 30)

2-3 تعهدات و اختیارات کارفرما مرتبط با تأخیر (تمدید پیمان یا جبران خسارت)

2-3-1 تحویل کارگاه (ماده 28)

2-3-2 تغییر مقادیر کار، قیمت‌های جدید (ماده 29) مرتبط با تأخیر (تمدید پیمان
یا جبران خسارت)

2-4 آیا تمدید مدت پیمان آثار حقوقی به دنبال دارد؟

2-5 دلایل توجیه تأخیرات (مفاد ماده 30)

2-6 خسارت تأخیر کار (مفاد ماده 50)

2-7 فرایند متعارف تنظیم و رسیدگی به بسته تأخیرات

2-8 مستندات لازم جهت تنظیم بسته تأخیرات (بر اساس ادعای پیمانکار)

2-9 نحوه محاسبه تمدید مدت پیمان ناشی از تأخیر در پرداخت‌‌‌‌ها

2-9-1 مفاد مهم بخشنامه 5090/54/11082-1 مورخ 2/9/1360

2-9-2 مفاد بخشنامه 1300/52/5188-1 مورخ 8/4/1361

2-9-3 تأخیر در پرداخت صورت وضعیت‌های تعدیل

2-9-4 نحوه اعمال تأخیر در قراردادهای متر مربع زیربنا

3- تحلیل تأخیرات با استفاده از نمودارهای میله‌‌ای

4- تحلیل تأخیرات با استفاده از زمان‌بندی مسیر بحرانی

5- تحلیل تأخیرات با استفاده برنامه‌های فرعی جدید (زیر شبکه‌‌‌‌ها)

فصل ششم / سایر روش‌های تحلیل تأخیرات

1- مقدمه

2- نگرش‌های رویکردی تأثیر تأخیر

3- روش‌های مختلف تحلیل تأخیرات (DATs

3-1 روش‌های افزایشی و کاهشی تحلیل تأخیر

3-2 تحلیل تأخیر زمان‌بندی محکمه پسند

3-3 روش افزایش زمان‌بندی اولیه (IPA

3-4 روش تحلیل اثر زمانی (TIA

3-5 روش کاهش زمان‌بندی واقعی (CAB

3-6 روش مقایسه زمان‌بندی اولیه با زمان‌بندی واقعی (APAB

منابع و مآخذ کتاب مدیریت و تحلیل تاخیرات در پروژه